همیشه یکی از دغدغه‌هایی که موقع راه‌اندازی سایت یا توسعه یک کسب‌وکار به ذهن شما می‌رسد، انتخاب نوع هاست یا میزبانی وب است. ممکن است بین گزینه‌های مختلفی مثل سرور مجازی، هاست ابری، هاست لینوکس و … گیر بیفتید و ندانید که کدام یک برای کار شما بهتر است!

ما قرار است در مقالات وبلاگ ایران سرور این مفاهیم را به زبان ساده توضیح دهیم تا درک کاملی از انواع سرویس‌های میزبانی وب پیدا کنید.

مقاله امروز به VPS یا سرور مجازی اختصاص دارد. در این مقاله با مفهوم وی پی اس، مزایا و معایب و انواع آن آشنا می‌شوید؛ همچنین تفاوت VPS را با با هاست اشتراکی، سرور اختصاصی و سرور مجازی ابری می‌فهمید.

اگر به‌دنبال یک راهنمای کامل درباره سرور مجازی (VPS) هستید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

VPS یا سرور مجازی چیست؟

کلمۀ VPS مخفف Virtual Private Server است و به فارسی خودمان می‌شود: سرور مجازی.

برای اینکه مفهوم سرور مجازی را بفهمیم، بیایید اول مرور کوتاهی بر تعریف سرور داشته باشیم:

 سرور (server)، یک رایانه قدرتمند است که تمام فایل‌ها و اطلاعات مربوط به وب‌سایت شما روی آن بارگذاری می‌شود. 

هروقت کسی آدرس دامنه شما را در مرورگر وب وارد می‌کند، این کامپیوتر قدرتمند (همان سرور) اطلاعات لازم را برای مرورگر می‌فرستد و به این ترتیب، سایت‌تان برای کاربران به نمایش درمی‌آید.

برای اینکه راحت‌تر منظورم را متوجه شوید، کلمه (Serve) در انگلیسی به معنی پذیرایی کردن است. پس Server می‌شود کسی که فایل‌ها و دیتاها را در ظرف مرورگر می‌چیند و از کاربران پذیرایی می‌کند.

حالا برویم سراغ تعریف سرور مجازی.

در سرور مجازی، از تکنولوژی مجازی‌سازی استفاده می‌شود. شاید بپرسید که تکنولوژی مجازی‌سازی یعنی چه؟

 مجازی سازی، به ساختن یک نسخه مجازی (به جای نسخۀ واقعی) از چیزی گفته می‌شود؛ در سرورهای مجازی به‌جای اینکه چند سخت‌افزار مستقل برای هر سرور اختصاص داده شود، یک سخت‌افزار قدرتمند را با استفاده از نرم‌افزار، به چند سرور شبیه‌سازی می‌کنند.  

اینطوری روی یک سخت‌افزار (یا سرور فیزیکی اختصاصی)، چند سرور جدا، با سیستم عامل مستقل و منابع مخصوص خودتان (CPU، RAM و سایر دیتاها) دارید.

سرور مجازی یا VPS چگونه کار می‌کند؟

سرور مجازی مانند یک واحد آپارتمان، در یک مجتمع مسکونی بزرگ است. شما و همسایگان‌تان در کنار هم، در این مجتمع مسکونی (سرور فیزیکی) زندگی می‌کنید و هرکدام‌تان فضای امن و اختصاصی خودتان را دارید.

مجتمع آپارتمانی است که از چندین واحد مختلف تشکیل شده؛ شما و دیگر همسایگان، هر کدام یک واحد جداگانه اختصاصی برای خودتان دارید. شما حتی می‌توانید واحد خود را مدیریت را کنید و هرچه را که دوست دارید در آن کم و زیاد کنید. در ضمن، در این مجتمع مسکونی، اگر همسایه شما بدرفتاری کند، مالک مجتمع باید مشکل را حل کند، نه شما.

به طور مشابه، در مورد VPS، چندین کاربر وجود دارد که از همان سرور استفاده می‌کنند؛ اما از یکدیگر جدا شده‌اند. این دقیقا یعنی: هیچ منبعی روی منبع دیگر تاثیر ندارد. شما سرعت و امنیت مورد نیاز خود را بدون دخالت سایر منابع خواهید داشت.

چه از این بهتر؟ شما دارید مزایای یک سرور خصوصی را به‌دست می‌آورید، اما به نوعی باز هم هزینه خدمات را مشابه حالت اشتراکی پرداخت می‌کنید.

خب، حالا که با VPS آشنا شدید، بد نیست درباره مزایا و معایب آن هم مرور خلاصه‌ای داشته باشیم.

مزایا و معایب سرور مجازی (VPS) چیست؟

سرور مجازی هم می‌توانند یک انتخاب عالی برای شما باشد، هم یک خرج اضافه که خیلی به کارتان نیاید! پس بهتر است با توجه به نیازهایی که دارید و شناختن مزایا و معایب VPS، کمی سبک سنگین کنید و ببینید که این گزینه برای شما مناسب است، یا نه.

مزایای سرور مجازی (VPS)

• در مقایسه با هاست اشتراکی سریع‌تر و قابل‌اعتمادتر است.
• ترافیک بالای همسایه‌ها (سایر سرورهای مجازی که به‌صورت مشترک روی سرور فیزیکی شما نصب شده‌اند) تاثیری روی سایت شما ندارد و آن را دچار مشکل نمی‌کند.
• شما دسترسی root (یا superuser) به سرور دارید و می‌توانید آن را پیکربندی کنید.
• دیتابیس و تمام فایل‌های شما کاملاً در امان است و سرورهای همسایه هیچ دسترسی به آن نخواهند داشت.
• ارتقاء آن راحت است؛ یعنی اگر خواستید وب‌سایت‌تان را توسعه دهید، به‌راحتی می‌توانید RAM، CPU، پهنای باند و فضای ذخیره‌سازی سرور مجازی خود را تا جایی که نیاز دارید بالاتر ببرید.
• با توجه به امکاناتی که می‌گیرید، هزینۀ مقرون‌به‌صرفه‌ای می‌پردازید.
• امکان نصب و اصلاح نرم افزارهای خاص روی سرور مجازی وجود دارد.
• و…

معایب سرور مجازی (VPS)

• قیمت آن بیشتر از هاست اشتراکی است.
• برای مدیریت این سرور به دانش فنی بیشتری نیاز پیدا می‌کنید.
• اگر تنظیمات سرور را به‌درستی انجام ندهید، امکان اینکه امنیت به خطر بیفتد هست.

در صورتی که از VPS استفاده کرده‌اید و مزایا و معایب دیگری را دربارۀ آن می‎دانید، حتماً آن را با ما در میان بگذارید.

در ادامه می‌خواهیم مقایسه‌ای داشته باشیم بین سرور مجازی، هاست اشتراکی، سرور مجازی ابری و سرور اختصاصی. اگر از بین این ۴ گزینه شک دارید که کدام را انتخاب کنید، جواب سوالتان را خیلی زود پیدا خواهید کرد.

تفاوت VPS و هاست اشتراکی چیست؟

هاست اشتراکی یکی از رایج‌ترین سرویس‌های میزبانی است. در هاست اشتراکی، منابع (هارد، CPU و RAM) به صورت مشترک در اختیار تعدادی کاربر قرار می‌گیرد. تفاوت هاست اشتراکی با سرور مجازی در این است که در هاست اشتراکی منابع جداگانه و اختصاصی برای هر فرد وجود ندارد.

یادتان هست که گفتیم سرور مجازی مثل یک مجتمع مسکونی با چندین واحد است؟ خب هاست اشتراکی اینطور نیست. هاست اشتراکی بیشتر شبیه پارکی است که چندین نفر در آن چادر زده‌اند و با هم از فضای سبز، آب، وسایل بازی و … استفاده می‌کنند.

مشکل مشترک بودن منابع در هاست اشتراکی این است که فعالیت سایر کاربران ممکن است روی عملکرد سایت شما تاثیر بگذارد. مثلاً اگر به وب‌سایت یکی از کاربران، ناگهان ترافیک بالایی وارد شود، سرعت بارگذاری سایت شما هم کاهش پیدا می‌کند. برای اینکه بهتر این گفته‌ها را تجسم کنید، عکس زیر را ببینید.

اما خب هاست اشتراکی مزیتی هم دارد که قیمت پایین‌تر است.

در کل به نظر من، اگر در شروع کار هستید و می‌خواهید برای خودتان یک وب‌سایت کوچک و جمع‌وجور با هزینه پایین ایجاد کنید، هاست اشتراکی برای شما مناسب است؛ ولی اگر قصدتان توسعه کسب‌وکار یا راه‌اندازی یک سایت حرفه‌ای است، توصیه می‌کنم حتماً از وی پی اس یا همان سرور مجازی استفاده کنید.

تفاوت سرور مجازی و سرور اختصاصی چیست؟

سرور اختصاصی، مثل یک ویلای دربستی است که فقط در اختیار شما قرار گرفته است. شاید هزینه‌ای که برای این ویلا می‌پردازید خیلی بالا باشد؛ اما در عوض همه‌چیز تحت فرمان‌روایی شماست و هیچ مشترک دیگری وجود ندارد!

در سرور یا هاست اختصاصی همه منابع در اختیار شماست، مشکل سرعت ندارید و امنیت در حد بالایی قرار دارد.

در صورتی که یک کسب‌وکار بزرگ، با ترافیک خیلی بالا هستید، استفاده از یک سرور اختصاصی به شما توصیه می‌شود؛ اما در صورتی که ترافیک‌تان سنگین نیست و هنوز در میانۀ راه هستید، همان سرور مجازی برای شما عالی است.

تفاوت این دو سرور در تصویر زیر به خوبی مشخص است.

تفاوت سرور مجازی و سرور مجازی ابری چیست؟

برای اینکه بهتر متوجه تفاوت این ۲ نوع سرور شوید، بیایید اول با تعریف سرور ابری آشنا شویم.

سرور ابری چیست؟

سرور ابری، نوعی سرور مجازی است که در یک پلتفرم رایانش ابری پیاده می‌شود. در پلتفرم رایانش ابری شما فقط به ازای سرویس ابری که استفاده کرده‌اید پول پرداخت می‌کنید، مدیریت زیرساخت‌ها برای‌تان ساده‌تر است و اگر کسب‌وکارتان را توسعه دهید، راحت می‌توانید منابع را ارتقاء دهید.

حالا فرق VPS و VPS ابری در چیست؟

در سرور مجازی ابری، سایت شما می‌تواند به‌جای یک سرور اختصاصی، منابع و فضای مورد نیازش را از چند سرور مختلف دریافت کند. این یعنی هر وقت برای سرور مشکلی پیش آمد، یا سخت‌افزار دچار مشکل شد، خیلی راحت می‌توانید به یک سرور دیگر سوئیچ کنید و کارتان را ادامه دهید.

این در حالی است که در سرور مجازی معمولی، تنها یک سرور اختصاصی (فیزیکی) به VPS ها اختصاص داده شده و منابع روی همین یک سرور تقسیم‌بندی می‌شوند. اگر اتفاقی برای این سرور بیافتد، سرور دیگری وجود ندارد که روی آن سوئیچ کنید!

یکی از معروف‌ترین و بهترین نمونه‌های سرور مجازی ابری، IBM کلود است که می‌توانید آن را از ایران‌سرور تهیه کنید.

خب؛ اگر احیاناً تصمیم‌تان را برای تهیه سرور مجازی گرفته‌اید، هنوز عجله نکنید، تا در ادامه انواع سرورهای مجازی را هم بشناسید.

با انواع VPS (سرور مجازی) آشنا شوید

برای سرورهای مجازی، معمولاً دسته‌بندی‌های مختلفی در نظر گرفته می‌شود؛ مثلاً بعضی‌ها VPS ها را از نظر جغرافیایی دسته‌بندی می‌کنند، برخی دیگر از نظر نحوۀ مدیریت و تعدادی هم از نظر سیستم عامل.

در این بخش ما هر ۳ دسته‌بندی را بررسی می‌کنیم و اطلاعاتی که باید بدانید را در اختیارتان می‌گذاریم.

انواع سرور مجازی بر اساس نحوۀ مدیریت

VPS ها به دو دستۀ مدیریت شده (Managed) و مدیریت نشده (Unmanaged) تقسیم می‌شوند.

تفاوت سرور مجازی مدیریت شده و مدیریت نشده در چیست؟

در سرورهای Managed شما مدیریت را به شرکت ارائه‌دهنده خدمات میزبانی وب می‌سپارید و دیگر نیازی نیست که خودتان کاری کنید. این شرکت وظیفه دارد که از نظر فنی همه‌چیز را بررسی کند تا اسپم یا ویروسی کار شما را مختل نکند؛ اگر هم مشکلی داشتید (مثلاً مشکل در نصب نرم‌افزار) شرکت هاستینگ مشکل شما را رفع می‌کند.

در سرور مجازی Unmanaged، کنترل و مدیریت سرور با خود شماست. در واقع شرکتی که VPS را از آن خریده‌اید، وظیفۀ فراهم کردن سخت‌افزار و حفظ و نگهداری آن را دارد؛ اما این شمایید که باید روی سرور نظارت داشته باشید، مواظب باشید آلوده نشود و در یک کلام آن را مدیریت کنید.

دقت کنید که هزینه سرور مجازی مدیریت شده، بیشتر است؛ اما می‌توانید کلی در زمان‌تان صرفه‌جویی کنید و دردسرهای آپدیت سیستم عامل و نگرانی برای امنیت را نداشته باشید.

انواع سرور مجازی بر اساس سیستم عامل

همانطور که خودتان هم می‌دانید، سیستم عامل‌های مختلف زیادی برای مدیریت سرور یا هاست وجود دارند. اما اگر بخواهیم دسته‌بندی کلی داشته باشیم، می‌شود VPS ها را در ۳ دستۀ زیر قرار داد:

سرور مجازی لینوکس

یک VPS که سیستم عامل نصب شده روی آن لینوکس باشد، سرور مجازی لینوکس نامیده می‌شود. اگر سایت شما تحت زبان Php نوشته شده باشد، به سرور یا هاست لینوکسی نیاز پیدا می‌کنید. با توجه به اینکه لینوکس یک سیستم عامل متن باز است، امکان نصب برنامه‌ها و نرم‌افزارهای زیادی را خواهید داشت.

ناگفته نماند که توزیع های مختلف لینوکس (مثل Ubuntu، CentOs و Mint) وجود دارند که بر اساس دانش فنی و تجربه خود، می‌توانید هر کدام را که خواستید نصب کنید. اگر دوست داشتید درباره نسخه‌های مختلف لینوکس اطلاعات بیشتری کسب کنید.

در ضمن اگر بخواهید وب‌سرویس‌های Nginx، Apache و Litespeed را اجرا کنید، سرور لینوکسی به کارتان می‌آید.

سرور مجازی ویندوز

اگر سایت شما تحت زبان‌های مایکروسافت (مثل ASP.NET) نوشته شده باشد، به سرور ویندوزی نیاز پیدا می‌کنید. سرور مجازی ویندوز با یک سیستم عامل ویندوزی تحت وب (مثل RDP) قابل مدیریت است.

کار با سرور مجازی ویندوز راحت‌تر از سرور لینوکس است؛ چون رابط گرافیکی مشابه ویندوز دارد و برعکس لینوکس، اینجا دیگر نیازی به کار کردن با خط فرمان ندارید.

سرور مجازی میکروتیک (Mikrotik)

میکروتیک اسم یک شرکت واقع در لتونی است که تجهیزات مخابراتی تولید می‌کند؛ بیشترین دلیل شهرت این شرکت سیستم عامل RouterOS است که بر پایه لینوکس ساخته شده.

سیستم عامل میکروتیک روتر او‌.اس را، هم می‌شود روی کامپیوترهای خانگی نصب کرد و هم روی سرور.

معمولاً از سرورهای میکروتیک در نقش روتر یا برای مسیریابی استفاده می‌شود.

انواع سرور مجازی بر اساس موقعیت جغرافیایی

موقعیت جغرافیایی VPS ها، بر اساس دیتاسنتر آن‌ها مشخص می‌شود. مثلاً اگر سروری بخرید که دیتاسنتر آن در ایران است (مثلاً در دیتاسنترهای آسیاتک و پارس آنلاین) آن‌وقت سرور مجازی‌تان ایرانی است. یا اگر سرور مجازی شما هلندی باشد به احتمال زیاد در دیتاسنتر OVH در هلند قرار دارد. و به همین ترتیب، بقیه VPS های اروپایی، آلمانی، هلندی و … نیز در دیتاسنتر آن منطقه قرار دارند.

حالا یک سوال نسبتاً مهم مطرح می‌شود:

سرور مجازی ایرانی بخریم یا خارجی؟

برای جواب دادن به این سوال بهتر است که مزایا و معایب سرورهای ایرانی و خارجی را باهم مقایسه کنیم.

مزایا و معایب سرورهای داخل ایران

سرورهای داخل ایرانی، به خاطر بُعد مسافتی سرعت بالاتری دارند.  گفتیم که فاصله شما تا سرور، یکی از فاکتورهایی است که روی سرعت سایت تاثیر می‌گذارد.

غیر از این مورد، هزینه سرور مجازی داخلی، کمتر از VPS خارجی است.

در مورد معایب سرورهای داخلی هم می‌توانیم به عدم دسترسی به برخی نرم‌افزارهای خارجی (به دلیل تحریم بودن IP ایران) و کیفیت پایین‌تر شبکه دسترسی اشاره کنیم.

مزایا و معایب سرورهای خارجی

با خرید سرور مجازی خارجی، پهنای باند گسترده و سخت‌افزار باکیفیت‌تری در اختیار شماست. همچنین به‌خاطر تحریم نبودن سرور خارجی، به تعداد بیشتری نرم‌افزار و امکانات به‌روز دسترسی دارید.

اما نباید فراموش کنید که خطر تحریم شدن به دلیل ایرانی بودن، همیشه در بیخ گوش شماست!

از این گذشته، به دلیل مسافت زیاد، پینگ سرور ممکن است بالا برود و سایت‌تان را کند.

ایراد دیگری هم که می‌شود به سرورهای خارجی گرفت، قیمت بیشتر و نداشتن ثبات (به دلیل بی‌ثباتی قیمت ارز در کشور) است.

***

خب، در نهایت، با این توضیحاتی که دادیم، این شمایید که تعیین می‌کنید کدام سرور برای کار شما بهتر است. اما بد نیست بدانید که توصیه کارشناسان فنی معمولاً این است که اگر سایت شما بزرگ تر از آن است که از هاست استفاده کنید و البته تهیه ی سرور اختصاصی هم هنوز برای شما مقرون به صرفه نیست، سرویس VPSرا انتخاب کنید.

اگر موافق باشید برویم سر بحث شیرین قیمت‌ها و ببینیم که برای تهیه سرور مجازی، حدوداً به چقدر بودجه نیاز داریم؟!

قیمت سرور مجازی چقدر است؟

قیمت VPS به پکیجی که انتخاب می‌کنید بستگی دارد. هر پکیج شامل منابع مختلفی از CPU، RAM، هارد دیسک و … دارد. با توجه به اینکه قیمت ارز خیلی ثابت نیست و بعد از منتشر شدن مقاله ممکن است قیمت‌ها بالا یا پایین شوند، پیشنهاد می‌کنم به صفحه خرید VPS (سرور مجازی) بروید و بسته‌ها و قیمت‌های مختلف را ببینید.

آیا سرور مجازی رایگان هم وجود دارد؟

هم بله و هم نه!

اگر دنبال یک سرور مجازی رایگان می‌گردید، باید بدانید که شاید در ابتدای کار هزینه‌ای پرداخت نکنید، اما این شرایط موقتی است و شرکت‌ها برای تبلیغات امکان تست رایگان در یک بازۀ زمانی کوتاه (از ۱ روز تا ۱ ماه) را برای شما فراهم کرده‌اند. تازه امکانات سرورهای رایگان بسیار محدود است و نمی‌توانید روی آن‌ها هر نرم‌افزاری را نصب کنید.

خلاصه بگویم، هر چقدر که پول بدهیم، همان‌قدر هم آش می‌خوریم؛ قطعاً سرور مجازی ارزان یا VPS رایگان، دارای محدودیت‌های زیادی است!

حرف آخر: بهترین سرور مجازی کدام است؟

در صورتی که قصد خرید VPS را دارید، بهتر است به چند نکته توجه کنید:

• میزان امکانات و منابعی که مد نظرتان است را مشخص کنید.
• سابقه شرکت هاستینگ را در ارائه خدمات بررسی کنید.
• از شرکتی خرید کنید که پشتیبانی خوبی دارد و سریع مشکلات احتمالی را برطرف می‌کند.
• با توجه به توضیحاتی که دادیم، انتخاب کنید که سرور ایرانی می‌خواهید یا خارجی.
• سابقه دیتاسنتر را از نظر امنیت بررسی کنید.

خب، ما سعی کردیم راهنمای کاملی درباره سرور مجازی تهیه کنیم تا اگر خواستید با VPS آشنا شوید یا قصدتان خرید VPS بود، بتوانید جواب سوالات‌تان را پیدا کنید.

اگر هنوز سوالی دارید، یا فکر می‌کنید که می‌توانیم مقاله را کامل‌تر از این کنیم، خوشحال می‌شویم که نظر یا پیشنهادتان را کامنت کنید.

در ضمن اگر فکر می‌کنید این مقاله به درد کسی می‌خورد و گره‌ای از کارش باز می‌کند، حتماً آن را به اشتراک بگذارید.